Figi owoce - właściwości, witaminy i wartości odżywcze fig

Figowiec jest jedną z najstarszych roślin uprawianych przez człowieka. O jego zdrowotnych właściwościach doskonale wiedzieli nasi przodkowie wiele wieków przed naszą erą. Figi, zarówno te świeże jak i suszone, kryją w sobie bogactwo witamin i wartości odżywczych. Mają też wszechstronne, zdrowotne działanie: wspomagają trawienie, regulują pracę układu krwionośnego i obniżają poziom "złego" cholesterolu... Figi kryją w sobie wielką moc!



Świeże figi. Źródło: shutterstockŚwieże figi. Źródło: shutterstock
  1. Figi – cóż to takiego?
  2. Figowiec to najwcześniej udomowione drzewo
  3. Listek figowy
  4. Niezwykłe zapylanie
  5. Mordercza roślina figowca
  6. Figi - witaminy i wartości odżywcze
  7. Figi obniżą ciśnienie i wzmocnią serce
  8. Figi na stres i zdrowe kości
  9. Figi to kobiece problemy pod kontrolą
  10. Figi na problemy skórne
  11. Figi mogą pomóc w kontrolowaniu poziomu cukru we krwi
  12. Czy jedzenie fig wiąże się z jakimkolwiek ryzykiem?
  13. Figi świeże czy suszone?
  14. Jak wybierać figi i z czym podawać
  15. Figi jako alternatywa dla cukru

Figi – cóż to takiego?

Czym są figi? Figi są owocem figowca, który należy do rodziny morwowatych (Moraceae). Mają wyjątkowy słodki smak, miękką i ciągnącą się konsystencję oraz są usiane lekko chrupiącymi, jadalnymi nasionami. Świeże figi są delikatne i nietrwałe, dlatego często się je suszy, by zakonserwować. Istnieje wiele odmian fig, z których wszystkie różnią się kolorem i fakturą. Ich unikalną cechą jest mały otwór przypominający pączek zwany ujściem na górze, który pomaga w rozwoju owocu. Ich naturalna słodycz sprawia, że przed nastaniem cukrów rafinowanych często używano ich jako słodzika.

Figowiec to najwcześniej udomowione drzewo

Jak donoszą badania opublikowane w magazynie Science z 2006 roku, najstarsze ślady figowca pochodzą z okolic Morza Śródziemnego i Azji Mniejszej, i mają między 11 700 a 10 500 lat! Uważa się, że drzewka rosły początkowo na Bliskim Wschodzie i w zachodniej Azji. Ślady udomowienia figowca świadczą o jego dużej przydatności dla naszych przodków już w epoce neolitycznej. Uważa się nawet, że było to pierwsze drzewo hodowane przed ludzi! Figi były ważnym pożywieniem na Bliskim Wchodzie i w basenie Morza Śródziemnego, gdzie klimat sprzyjał ich uprawie. Szczególnie cenili je sobie Rzymianie, Kato Starszy w dziele De Argi Cultura (czyli „o uprawach”) wymienia kilka odmian fig uprawianych w różnych regionach. Figi służyły również do karmienia gęsi i innych zwierząt oraz do produkcji prekursora foie gras – późniejszego francuskiego przysmaku. W XV wieku figa trafiła do Nowego Świata na statkach kolonizatorów. W XVI wieku drzewko figowe zawitało na angielskim dworze – kardynał Reginald Pole zasadził je w Pałacu Lambeth w Londynie.

Listek figowy

Figowiec jest jednym z najczęściej wspominanych drzew w Piśmie Świętym, czytamy o nim aż 70 razy! W Księdze Rodzaju wymieniony jest jako Drzewo życia oraz Drzewo Poznania Dobra i Zła. Gdy Adam i Ewa po popełnieniu grzechu pierworodnego zauważyli, że są nadzy, okryli się liśćmi figowymi. Drzewo figowe pojawia się również w Nowym Testamencie, w Ewangelii według świętego Łukasza. Określenie „listek figowy” weszło do użycia w języku codziennym, a oznacza ono przykrywanie czegoś, co z jakiś względów chciałoby się ukryć.

Niezwykłe zapylanie

W starożytności uważano, że owoce figowców powstają w sposób nadprzyrodzony, bez udziału kwiatów. Dopiero starożytni Grecy w IX wieku p.n.e. opracowali mechanizm sztucznego zapylania figowców – na gałązkach drzewa żeńskiego zawieszali gałązki drzewa męskiego. W rzeczywistości kwiaty figowca ukryte są wewnątrz gruszkowatego, otwartego na szczycie osadnika, z którego później rozwija się owoc. Owoc kwiatostanu jest tak mały, że kwiatki mogą zostać zapylone tylko przez określony gatunek owadów – malutkie błonkówki! Z punktu widzenia botaniki owoce figowca to drobne pestki orzechowe wewnątrz kwiatostanu. To, co zjadamy jest owocem rzekomym, czyli rozrośnięciem kwiatostanu przypominającym worek z wąskim ujściem na zewnątrz.

Mordercza roślina figowca

Figi stanową pożywienie dla ptaków i nietoperzy. Te zaś, roznosząc pestki po lesie przyczyniają się do ich rozprzestrzenienia. Nasionka figi kiełkują na gałęziach drzew i spuszczają korzenie aż do ziemi. Korzenie te rozrastają się obejmując pień drzewa i w końcu je duszą! Po jakimś czasie rośnie już tylko figowiec, a wewnątrz znaleźć można spróchniały pień drzewa, które zostało uduszone.
Owoce figowca na drzewie. Źródło: shutterstock

Figi - witaminy i wartości odżywcze

Owoce figowca zawierają tłuszcze, białko, węglowodany, cukry i błonnik, witaminywitaminy A, witaminy z grupy B (witamina B1, B2, B3, B6 i B9), witaminy C, E i K1. Są też bogatym źródłem soli mineralnych, zawierają - cynk, fosfor, magnez, potas, sód, wapń i żelazo. Najnowsze badania dowodzą, że figi mają działanie antybakteryjne i przeciwzapalne. Gotowane w mleku uśmierzają bóle gardła i zwalczają kaszel. Od dawna wiadomo, że figi wspomagają trawienie, zapobiegają zaparciom i regulują ciśnienie. Dzięki zawartości żelaza polecane są w leczeniu anemii. Jednym słowem - wspomagają pracę całego organizmu.

Jedna mała 40-gramowa świeża figa zawiera:
  • Kalorie: 30 kcal
  • Białko: 0,3 g
  • Tłuszcz: 0,12 g
  • Węglowodany: 8 g
  • Błonnik: 1 g    
  • Miedź: 3% ZDS*
  • Magnez: 2% ZDS
  • Potas: 2% ZDS
  • Witamina B2: 2% ZDS
  • Tiamina: 2% ZDS
  • Witamina B6: 3% ZDS
  • Witamina K: 2% ZDS
*ZDS – zalecane dzienne spożycie

Tabela przedstawiające wartości odżywcze figi, na podstawie: https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/746768/nutrients

Figi obniżą ciśnienie i wzmocnią serce

Owoce figowca zawierają bardzo dużo błonnika, już 3-5 owoców dostarcza 5 gram tego składnika, co stanowi aż 20 proc. dziennego zapotrzebowania. Błonnik jest bardzo ważnym składnikiem pokarmowym, pomaga utrzymać zdrowie ciśnienie krwi i prawidłowy poziom cholesterolu. Wspomaga serce i  reguluje pracę jelit. Badania naukowe wykazały, że spożywanie produktów bogatych w błonnik, może zmniejszyć ryzyko zapadnięcia na choroby serca i raka jelita grubego. Dodatkowo, figi zawierają dużą ilość potasu regulującego ciśnienie krwi, pracę układu krwionośnego i serca.

Figi na stres i zdrowe kości

Dzięki dużej zawartości magnezu figi polecane są dla osób żyjących w stresie i w stanach napięcia nerwowego. Podobnie jak czekolada poprawiają nastrój i redukują stany obniżonego nastroju. Wpływają też dobrze na pracę mózgu oraz poprawiają koncentrację. Magnez wzmacnia też serce i naczynia wieńcowe. Figi są jednym z najlepszych źródeł wapnia wśród owoców! 100 gram fig dostarcza tyle samo wapnia co szklanka mleka, przy czym „owocowy wapń” jest dużo lepiej przyswajalny dla naszego organizmu. Polecane są zatem dla dzieci i osób starszych, szczególnie dla tych z problemami z osteoporozą.

Figi to kobiece problemy pod kontrolą

Według badań przeprowadzonych przez naukowców z Chonbuk University Hospital w Korei, figi pomagają leczyć choroby narządów płciowych. Ich regularne spożywanie może zmniejszyć aż o 34 proc. zachorowanie na raka piersi po menopauzie. A to za sprawą dużej zawartości błonnika w tych owocach.

Figi na problemy skórne

Ten niewielki owoc może być również sprzymierzeńcem zdrowej skóry. Obecność witamin B i C działa antyoksydacyjnie, poprawiając jędrność skóry. Co więcej, w badaniach na zwierzętach wykazano, że połączenie ekstraktów owocowych — w tym ekstraktu figowego — wykazuje działanie przeciwutleniające na komórki skóry, zmniejsza rozpad kolagenu i poprawia wygląd cery. Jednak trudno jest określić, czy te pozytywne efekty pochodziły z ekstraktu figowego, czy jednego z innych badanych ekstraktów. Potrzebne są dalsze badania, aby określić wpływ fig na zdrowie skóry.

Figi mogą też mieć korzystny wpływ na problematyczną skórę —suchą, swędzącą w wyniku alergii. Jedno z badań z udziałem 45 dzieci z zapaleniem skóry wykazało, że krem z ekstraktem z suszonych owoców figi nakładany dwa razy dziennie przez 2 tygodnie był skuteczniejszy w leczeniu objawów zapalenia skóry niż standardowy krem z hydrokortyzonem (Shirin Abbasi, 2017).

Figi mogą pomóc w kontrolowaniu poziomu cukru we krwi

Jedno z badań z 1998 roku przeprowadzone na 10 osobach z cukrzycą typu 1 wykazało, że spożywanie herbaty z liści figowych do śniadania mogło zmniejszyć ich zapotrzebowanie na insulinę. W miesiącu, w którym otrzymywali herbatę z liści figowca, dawki zażywanej insuliny spadły o około 12% (A Serraclara i in., 1998) . Co więcej, nowsze badanie wykazało, że napoje zawierające duże dawki ekstraktu z owoców figowych miały niższy indeks glikemiczny (GI) niż napoje bez ekstraktu, co oznacza, że napoje te miałyby bardziej korzystny wpływ na poziom cukru we krwi. Jednak figi – zwłaszcza suszone – są bogate w cukier i mogą w krótkim czasie zwiększyć poziom cukru we krwi. Jeśli masz problemy z kontrolowaniem poziomu cukru we krwi, powinieneś ograniczyć spożycie suszonych fig.

Czy jedzenie fig wiąże się z jakimkolwiek ryzykiem?

Jak wspomniano powyżej, figi są bogate w cukier, więc najlepiej jeść je z umiarem – szczególnie figi suszone. Jest to szczególnie ważne, jeśli masz problemy z kontrolowaniem poziomu cukru we krwi. Możliwe jest, że jesteś uczulony na figi, zwłaszcza jeśli masz alergię na pyłki brzozy. Owoce figowca mogą również wpływać na niektóre leki rozrzedzające krew, ze względu na zawartość witaminy K. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, porozmawiaj ze swoim lekarzem.
Figi zapiekane z kozim serem. Źródło: shutterstock

Figi świeże czy suszone?

Zarówno świeże, jak i suszone figi są smaczne i zawierają dużo składników odżywczych. Istnieją jednak pewne różnice. Główna różnica polega na tym, że suszone figi zawierają dużo więcej cukru i kalorii, ponieważ cukier zagęszcza się podczas suszenia owoców. Jednak dostarczają również więcej błonnika i minerałów niż świeże figi. Z drugiej strony świeże figi mają mniej kalorii i cukru oraz dostarczają więcej witaminy C i witaminy A.

Jak wybierać figi i z czym podawać

Nasz klimat nie sprzyja uprawom świeżych owoców, na szczęście suszone figi nie tracą wartości odżywczych - zawierają wszystkie witaminy i minerały takie jak świeże owoce! Dostać je możemy w niemal każdym sklepie. Czasami na owocach pojawiać się może biały nalot, nie ma strachu - to tylko  naturalny cukier. Na świeżych figach oznacza on, że są one dojrzałe i dobre do spożycia. Figi są doskonałym składnikiem słodkich deserów, sałatek i stanowią świetną przekąskę. Ich słodki smak doskonale komponuje się ze słonym serem feta, jak również z serami pleśniowymi. W krajach śródziemnomorskich sporządza się z nich konfitury i odwary o działaniu zdrowotnym - wspomagają one żołądek i regulują pracę jelit. Na bazie figowych owoców tworzy się też słodkie nalewki i wino.

Poniżej proponujemy przepis na figi zapiekane z serem kozim. Jest to pyszna przekąska - ozdoba każdego przyjęcia!

Figi zapiekane z kozim serem
Składniki:

Przygotowanie:
Piekarnik nagrzać do 180 stopni C. Owoce dokładnie umyć i wysuszyć. Naciąć nożem na krzyż i w powstałe rowki włożyć plasterki koziego sera i kilka listków rozmarynu. Posypać orzeszkami piniowymi lub posiekanymi orzechami włoskimi. Piec około 10-15 minut aż ser się rozpuści. Po wyjęciu z piekarnika owoce polać octem balsamicznym i oliwą.
Smacznego!

Figi jako alternatywa dla cukru

Figi kojarzone są ze zdrowiem i dobrobytem od czasów starożytnych. Są symbolicznie związane z Demeter, grecką boginią rolnictwa i płodności, i zostały ofiarowane bogu Bachusowi w starożytnym Rzymie. Rosną powszechnie na Morzu Śródziemnym i na Bliskim Wschodzie — w miejscach, które są gorące, słoneczne i suche przez większą część roku. Zanim cukier stał się popularny, figi były powszechnie używane do słodzenia deserów – współcześnie, gdy ludzie zaczynają odwracać się od cukrów rafinowanych, figi wracają do łask, jako zdrowsza alternatywa.
Ekologia.pl (JSz)

Bibliografia

  1. “http://www.whfoods.com/genpage.php?tname=foodspice&dbid=24”; data dostępu: 2019-05-12
  2. “http://quatr.us/food/figs.htm”; data dostępu: 2019-05-12
  3. Mishe A. Fleishman i in.; “The Fig: Botany, Horticulture, and Breeding”; data dostępu: 2019-05-12
  4. Mike Shanahan; “The Tree that Shaped Human”; data dostępu: 2019-05-12
  5. Andrea Balazs i in.; “The history of the fig tree ( Ficus carica L.) and its use in fitotherapy”; data dostępu: 2019-05-12
  6. Shukranul Mawa, Khairana Husain, Ibrahim Jantan; “Ficus carica L. (Moraceae): Phytochemistry, Traditional Uses and Biological Activities”; data dostępu: 2019-05-12
  7. Dr Sapna Baghel, ; “Figs (Ficus Carica): Health benefits and Side effects”; data dostępu: 2019-05-12
Ocena (3.4) Oceń: